De Week van de Dialoog vond plaats van 4 t/m 13 november. Een idee van ‘Nederland in Dialoog’ dat in 2001 werd geïntroduceerd. Inmiddels bestaat Nederland in Dialoog uit een netwerk van 90 dialoogsteden. Het doel van Nederland in Dialoog is mensen die in verschillende werelden leven bij elkaar te brengen voor een verdiepend gesprek. De deelnemers nemen plaats aan tafels met maximaal acht gesprekspartners en delen ervaringen, ideeën en dromen met elkaar aan de hand van een thema. Het idee is (onder andere) dat er daardoor meer ruimte vrijkomt voor nieuwe inzichten, mensen leren elkaar beter te begrijpen en praten op een prettige manier met elkaar. Wilma de Buck, coördinator van Utrecht in Dialoog benadrukt het belang van de dialoog. “Mensen komen op een andere manier met elkaar in gesprek. Ze leren naar elkaar te luisteren en ontdekken verschillende perspectieven. Ze ontmoeten bovendien gespreksgenoten die ze anders niet hadden gesproken. Met het verwoorden van dromen en acties zetten deelnemers ook een eerste stap in de richting van een meer inclusieve samenleving.” Het thema van de nieuwsbrief van Een Ander Joods Geluid is deze maand ‘dialoog’. We stelden Wilma de Buck daarom een aantal vragen.

Tijdens de Week van de Dialoog is het thema ‘respect’. Waarom heeft Utrecht in Dialoog voor dit thema gekozen?
“De Week van Respect viel samen met De Week van de Dialoog. We hebben daarom het thema ‘respect’ gekozen. We zoeken normaalgesproken naar een thema dat actueel is, leeft en positieve energie genereert. Het is niet dat we ‘moeilijke’ onderwerpen vermijden. Thema’s als radicalisering, polarisatie en discriminatie komen wel aan de orde, maar het bovenliggende thema is positief. We zoeken ook verbinding met andere partijen die hetzelfde nastreven.”

Wie komen er op de dialoogtafels van Utrecht in Dialoog af?
“Dat varieert per plek en per thema. Er vinden verschillende soorten dialogen plaats. Dialogen waar een breed publiek op afkomt, dialogen waar juist specifieke doelgroepen in geïnteresseerd zijn of dialogen op uitnodiging. Zo hebben we dialogen in de zorg, multiculturele dialogen, kinderdialogen en noem maar op. In deze periode hebben we ook de Zwarte Pieten-dialoog, waar bijvoorbeeld mensen op afkomen die daar met elkaar geen ruzie over willen hebben en daarom kiezen voor een dialoogvorm onder begeleiding van een neutrale dialoogbegeleider. Mensen die nieuwsgierig zijn naar andere perspectieven en zich gelijkwaardig en open willen opstellen, zijn geschikt voor een dialoogtafel.”

Als mensen mee hebben gepraat aan een dialoogtafel, is het dan afgelopen of volgt er nog een actie?
“Deelnemers stellen een persoonlijke actie op naar aanleiding van de vraag: “Wat ga jij doen met de input van het dialoog en wat kun je doen om daarmee een stukje dichterbij jouw droom of ideaal te komen?” Dat kan iets persoonlijks zijn, maar we zien ook vaak dat mensen elkaar weer opzoeken en een vervolgstap zetten of dat ze met elkaar netwerken. We organiseren ook dialoogseries. Dan komen de deelnemers later weer samen voor de volgende dialoog. Tijdens de Week van Dialoog hebben we ons vooral gericht op de losse dialogen, om kennis te maken met de dialoog. Verder zijn er ook dialogen, zoals de armoededialogen, waarvan we de uitkomsten voorleggen aan wethouders. Er er actie kan worden ondernomen.”

Is het voeren van een dialoog (met een dialoogbegeleider) leerzaam?
“Dialogen zijn zeker leerzaam. Een dialoog voeren gaat niet vanzelf. Je leert wat echt naar elkaar luisteren is, je onderzoekt samen verschillende ervaringen en je formuleert je eigen dromen of idealen. In het onderwijs krijgt ‘de dialoog’ te weinig aandacht. Je leert beter naar elkaar te luisteren en je verdiept je in specifieke onderwerpen. In Nederland (en daarbuiten) zijn de communicatiestroom en de media vaak gericht op strijd, debat en het uitvergroten van verschillen. We volgden bijvoorbeeld de harde campagnes in de VS. Televisiezenders zijn eerder gericht op kijkcijfers en minder op een verdiepend gesprek dat mensen verbindt, verrijkt en versterkt. Mensen hebben toch vaak behoefte aan een verdiepend gesprek. Utrecht in Dialoog biedt een plek aan tafel en laat deelnemers zien dat een gesprek geen strijd hoeft te zijn.”

Hoe reageren deelnemers op de dialoogtafels?
“De meeste mensen lijken er blij van te worden. Ze voelen zich plots verbonden. Een dialoog creëert een bepaalde veiligheid en de deelnemers van de dialoogtafel voelen zich na afloop als een soort familie. Je zit met vreemden aan tafel, maar dat voelt binnen een paar uur al vertrouwd.”

Een Ander Joods Geluid verdiept zich voortdurend in het Israël-Palestinaconflict. Denkt u dat dialogen effectief zijn binnen een ingewikkeld conflict?
“Als de deelnemers écht een dialoog voeren, kan het positief uitpakken. Het is belangrijk om niet alleen naar tegenstellingen te kijken (voor of tegen iets), maar juist om naar nuances te zoeken. We zoeken het grijze midden op en de wijsheid die daarin zit en proberen dit te versterken. Die (extreme) voor- en tegenpolen zijn te dominant aanwezig. Het grijze midden verdiept zich in de verschillende perspectieven van een conflict. De deelnemers luisteren goed naar de 'tegenstander'. Een dialoog aan tafel vraagt dat iedere deelnemer gelijkwaardig is. Als die gelijkwaardigheid er nog niet is, moet er eerst wat anders gebeuren. Het is daarom moeilijk om Israëli’s en Palestijnen met elkaar aan tafel te laten zitten, want die gelijkwaardigheid is er in het dagelijks leven niet. De mensen die toch nieuwsgierig zijn naar de andere partij en die zich gelijkwaardig en open willen opstellen zijn geschikt voor een dialoogtafel. Het is ook waardevol om in Nederland met elkaar in dialoog te gaan over vrede in Israël-Palestina en om het over de verschillende perspectieven te hebben. Je hoort nu in Nederland vooral de mensen die vóór of tegen het beleid van Israël zijn. Als gesprekspartners open staan voor elkaars mening en eens goed naar elkaar luisteren, kan een dialoog verbindend werken.”

Niet alleen tijdens de Week van de Dialoog kon je deelnemen aan dialoogtafels. Iedere maand organiseert Utrecht in Dialoog verschillende dialogen. Je vindt de verschillende thema’s in de agenda: www.utrechtindialoog.nl/agenda-dialoogtafels. Woon je niet in Utrecht? Raadpleeg www.nederlandindialoog.nl en kijk of er in jouw woonplaats ook een dialooggroep actief is.